Tiểu đường, hay còn gọi là bệnh đái tháo đường, là một tình trạng y tế phức tạp, đặc trưng bởi mức đường huyết cao trong máu. Bệnh này có thể có ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể nếu không được quản lý đúng cách. Để giữ cho bệnh tiểu đường được kiểm soát tốt, người bệnh cần hiểu rõ những nhóm thực phẩm nào nên tránh và những hành động nào có thể gây hại cho tình trạng sức khỏe của họ. Bài viết này sẽ điểm qua những thực phẩm và thói quen người tiểu đường nên tránh.
I. Những thực phẩm người tiểu đường nên tránh
1. Thực phẩm chứa đường tinh luyện
Người mắc bệnh tiểu đường nên hạn chế tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều đường tinh luyện như bánh ngọt, kẹo, nước ngọt và thức uống có ga. Các loại thực phẩm này có chỉ số glycemic cao, dễ dàng làm tăng mức đường huyết trong cơ thể. Thay vì tiêu thụ các sản phẩm có đường, người bệnh nên chọn các loại thực phẩm tự nhiên như trái cây tươi, không chỉ giúp cung cấp dinh dưỡng mà còn có chỉ số glycemic thấp hơn.
2. Thực phẩm giàu tinh bột
Các loại thực phẩm giàu tinh bột như gạo trắng, bánh mì trắng(là loại bánh mì truyền thống được làm từ bột mì, bột lúa mì) và các sản phẩm từ bột mì tinh luyện cũng cần được hạn chế. Những thực phẩm này có thể làm gia tăng nhanh chóng nồng độ glucose trong máu. Người tiểu đường nên thay thế chúng bằng các loại ngũ cốc nguyên hạt, như gạo lức, diêm mạch hoặc lúa mạch, những thực phẩm này không chỉ giúp ổn định đường huyết mà còn cung cấp nhiều chất xơ và dinh dưỡng hơn.
3. Thực phẩm chứa chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa
Các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, chẳng hạn như thịt mỡ, các sản phẩm từ sữa béo, và thực phẩm chiên rán, có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, một biến chứng phổ biến của bệnh tiểu đường. Người tiểu đường nên lựa chọn các nguồn protein nạc như thịt gà, cá và các loại đậu, và thay thế mỡ động vật bằng dầu thực vật như dầu oliu hoặc dầu hạt cải.
4. Thực phẩm chế biến sẵn
Nhiều sản phẩm thực phẩm chế biến sẵn, như thức ăn nhanh, đồ ăn đóng hộp và snack có chứa nhiều muối, đường và chất bảo quản. Chúng không chỉ bình thường hóa đường huyết mà còn không cung cấp giá trị dinh dưỡng cần thiết. Bởi vậy, những người bệnh tiểu đường nên ưu tiên thực phẩm tươi sống và tự tay chế biến hơn là thực phẩm công nghiệp.
5. Đồ uống có cồn
Việc tiêu thụ đồ uống có cồn cần được xem xét kỹ lưỡng, vì chúng có thể ảnh hưởng đến mức đường huyết. Mặc dù một số nghiên cứu cho thấy rượu có thể có lợi cho tim mạch ở mức độ vừa phải, nhưng ở những người mắc bệnh tiểu đường, nó có thể gây ra những biến đổi bất lợi, đặc biệt khi không được uống một cách cẩn thận. Do đó, nếu có ý định uống, người bệnh phải theo dõi mức độ đường huyết và uống rượu với thức ăn.
II. Những hành động người tiểu đường cần tránh
1. Thiếu vận động
Một lối sống tĩnh tại không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường mà còn có thể làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Hoạt động thể chất đều đặn giúp cải thiện độ nhạy insulin, giảm đường huyết và duy trì cân nặng hợp lý. Người tiểu đường nên tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần, với các bài tập như đi bộ, bơi lội hoặc yoga.
2. Không theo dõi mức đường huyết thường xuyên
Việc không theo dõi thường xuyên mức đường huyết có thể dẫn đến kiểm soát kém và tăng nguy cơ gặp phải những biến chứng nguy hiểm. Người mắc bệnh tiểu đường cần kiểm tra nồng độ glucose trong máu thường xuyên và ghi chép lại kết quả, từ đó điều chỉnh kế hoạch ăn uống và tập luyện phù hợp.
3. Bỏ bữa hoặc ăn không đúng giờ
Bỏ bữa hoặc ăn không đúng thời gian quy định có thể gây ra sự dao động lớn trong mức đường huyết của người bệnh. Thay vào đó, người tiểu đường nên duy trì chế độ ăn uống điều độ, với các bữa ăn nhỏ nhưng thường xuyên, nhằm duy trì năng lượng và ổn định lượng đường trong máu.
4. Stress kéo dài
Stress có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe của người tiểu đường, làm tăng nồng độ hormone cortisol và gây ra hiện tượng kháng insulin. Các biện pháp giảm stress như thiền, yoga, và thực hành các kỹ thuật hít thở sâu cần được khuyến khích nhằm giúp người bệnh cải thiện tinh thần và toàn bộ sức khỏe.
5. Không tuân thủ kế hoạch điều trị
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, việc không tuân thủ các hướng dẫn điều trị từ bác sĩ có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Người tiểu đường cần phải thường xuyên đi khám định kỳ và tuân thủ các đơn thuốc được chỉ định để duy trì tình trạng sức khỏe tốt nhất có thể.
Kết luận
Tiểu đường là một căn bệnh cần được chăm sóc và quản lý cẩn thận. Việc hiểu rõ những thực phẩm cần tránh cũng như những thói quen sinh hoạt không nên thực hiện là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe của người bệnh. Qua đó, người mắc bệnh tiểu đường có thể sống khỏe mạnh và hạn chế được những biến chứng nguy hiểm của bệnh. Chỉ cần nỗ lực duy trì lối sống lành mạnh và tuân thủ chế độ dinh dưỡng hợp lý, người bệnh sẽ có thể kiểm soát tình trạng bệnh của mình một cách hiệu quả.
